فهرست مطالب
پرینترهای سه بعدی در ساخت مدلهای سه بعدی کاربرد زیادی دارند. در این مقاله به کاربرد پرینتر سه بعدی در پزشکی، باستانشناسی و سایر حوزهها میپردازیم؛ همچنین آینده پرینتر سه بعدی در این حوزهها را بررسی خواهیم کرد.
پرینت سه بعدی در دنیای امروز نقش زیادی ایفا میکند و در موارد بسیاری کاربرد ویژه پیدا کرده است. فرایند پرینت سه بعدی ارتباط نزدیکی با دنیای پزشکی، باستانشناسی و … برقرار کرده است . شاید بیشترین مورداستفاده از پرینترهای سه بعدی را مدلسازی شامل میشود و در تمامی صنایعی که در این زمینه فعالیت میکنند نیز وارد شده است.
موارد زیر چندین نمونه از موارد استفاده از خدمات پرینتر سه بعدی در آموزش علم پزشکی است.
در علم پزشکی پرینترهای سه بعدی کاربرد زیادی دارند و از پرینترهای سه بعدی جهت ساخت ماکتهای بسیار دقیق در اندازههای مختلف برای تشریح علوم پزشکی استفاده میشود.
در سیستم جدید به متخصصان پزشکی اجازه داده میشود تا الگوهای آناتومی پرینت سه بعدی پزشکی را از پروندههای پزشکی خودشان سفارش دهند تا آنها بتوانند طرحهای جراحی بهتری داشته باشند و بیماران یا کارآموزان را از این طریق آموزش دهند.
در برخی موارد خاص با اسکن سه بعدی قسمتهای مختلف اعضای بدن بیماران و ساخت نمونههای سه بعدی از بدن او بهصورت مرحلهبهمرحله به تشریح مشکلات بدن بیماران میپردازند تا در فرایند درمان مشکلات کمتری به وجود آید و با ساختار بدنی او نیز بتوانند آشنا شوند.
با پررنگشدن نقش پرینت سه بعدی در پزشکی متخصصان پزشکی میتوانند بهسرعت و بهآسانی مدلهای سه بعدی را از دادههای تصویربرداری پزشکی خود بسازند.
تکنولوژی پرینترهای سه بعدی در حدی پیشرفت نکرده است که بتواند اعضای بدن انسان را بازسازی کند؛ اما با سرعت پیشرفتی که در این زمینهها مشاهده میشود، شاید در دهههای آینده چنین مواردی را مشاهده کنید. (اگر تمایل دارید تا بدانید پرینتر سه بعدی چیست و چه عملکردی دارد، اینجا کلیک کنید)
استفاده از پرینترهای سه بعدی برای ساخت رگهای فرعی و باز نگهداشتن رگهای اصلی بدن میتواند چشماندازهایی از کاربرد پرینتر سه بعدی در پزشکی در آینده باشد.
اینچنین فرایندهایی در سالهای اخیر بهدلیل دقت بسیار بالای پرینترهای سه بعدی بسیار شایع شد و توانست جایگزین روشهای سنتی آن شود.
دیگر کاربرد پرینترهای سه بعدی در مواردی است که بیماران نیاز به اعضای بدن اصلی دارند.
دقت در طراحی، مهمترین اصل پرینترهای سه بعدی است. پرینترهای سه بعدیای که از مواد اولیه مناسب استفاده میکنند، میتوانند قطعاتی را چاپ کنند که در داخل بدن از آنها استفاده شود و محدودیتی ندارند. این مواد میتوانند در درون بدن بعد از مدت خاصی جذب شوند.
به نقل از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، ملیکا صحرانورد مجری ساخت داربست کلسیم سولیفاتی با خدمات پرینتر سه بعدی در پزشکی گفت:
«در حال حاضر جمیعت میانسال رو به افزایش است؛ بنابراین آسیب بافت استخوان شیوع زیادی پیدا کرده و از طرفی اهداکننده اعضا در مقایسه با نیاز بسیار کم است. در اینجا ساخت داربست به روشهای مهندسی بافت به کمک بیماران آمده است»
در ادامه برخی از مزیتهای تولید داربست استخوانی را از زبان این محقق بیان میکنیم:
به گفته این محقق، این روش از استفاده پرینتر سه بعدی در پزشکی برای اولینبار در جهان صورتگرفته است.
پرینتر سه بعدی در پزشکی برای ترمیم ماهیچههای بدن
رشد مجدد ماهیچه آسیبدیده راحت نیست. در همین راستا گروهی از محققان به رهبری دکتر علی تمایل بهتازگی پرینتر سه بعدی قابلحملی ساختهاند که بهطور مستقیم روی بدن بیمار قالبگیری را انجام میدهد تا با عملیات پرینت سه بعدی به درمان ماهیچههای آسیبدیده کمک کند.
میکروساختار این داربستها مشابه بافتهای طبیعی اطراف آن است. با گذر زمان، سلولهای از بافت به داربست مهاجرت و تولیدمثل میکنند. بهتدریج سلولها بهطور کامل جایگزین میشوند و استخوان، ماهیچه، غضروف یا بافتهای دیگر را تشکیل میدهند.
با استفاده از پرینتر سه بعدی در پزشکی که از نوع دستی است نوعی هیدروژل مبتنی بر ژلاتین بهطور مستقیم در شکاف ماهیچه قرار میگیرد. سپس به آن اشعه نور مافوق بنفش تابیده میشود تا داربست زیستی ساخته شده از فیبرهای ماهیچه مانند به ماهیچههای اطراف بچسبند. به این ترتیب به هیچ ساختار دیگری نیاز نیست. در مرحله بعد سلولهای ماهیچهای به قالب منتقل میشوند.
به گفته صحرانورد، برای طراحی این بافت از نرمافزار SOLIDWORKS استفاده و داربست، متناسب با بافت استخوانی طراحی شده است.
بعد از طراحی و پرینت سه بعدی، مورفولوژی داربستها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی مشاهده و تخلخلسنجی به روش ارشمیدس و توسط نرمافزار KLONK IMAGE MEASURMENT انجام شد.
فرایند پرینت سه بعدی ارتباط نزدیکی با دنیای پزشکی برقرار کرده است. پرینت سه بعدی این قرنیه که توسط محققان دانشگاه نیوکاسل انگلیس انجام شده است، برگرفته از یک قرنیه واقعی است.
ابتدا با استفاده از اسکنر سه بعدی چشم بیمار، میتوان از اطلاعات به دست آمده برای چاپ سریع قرنیهای که با اندازه و شکل قرنیه بیمار مطابقت داشته باشد، استفاده کرد.
قرنیه بهعنوان خارجیترین لایه چشم انسان، نقش مهمی در تمرکز میزان بینایی دارد. با این حال، کمبود قابل توجهی در پیوند قرنیه وجود دارد.
سلولهای بنیادی از قرنیه یک اهداکننده سالم با آلژینات و کلاژن مخلوط میشود.
‘چه کانن’ از دانشکده مهندسی بافت دانشگاه نیوکاسل خاطرنشان کرد که همکارانش آماده استفاده از جوهر زیستی حاوی سلولهای بنیادی هستند.
در آیندهای نزدیک از پرینت سه بعدی قرنیه چشم با پرینتر سه بعدی بیشتر خواهیم شنید و تأثیر پرینتر سه بعدی در پزشکی را بیشتر خواهیم دید (برای آشنایی بیشتر با کاربرد پرینترهای سه بعدی در ایران اینجا کلیک کنید)
محققان دانشگاه هاروارد بهطور موفقیتآمیز بافتهای قلبی را تولید کردند که طی بازهای هفت روزه توانست به طور هماهنگ بتپد. این گروه از محققان نشان دادند چگونه صدها هزار بلوکهای اولیه تشکیل یک عضو را میتوان از سلولهای بنیادین تولید کرد.
در مرحله بعد آنها سلولهای بنیادین را درون یک قالب قرار دادند و بهسرعت با کمک پرینتر سه بعدی در پزشکی به جوهری مخصوص در ماتریکس قالب شکل دادند. این جوهر بعداً حذف و در نتیجه آن کانالهایی مشخص شد که بهعنوان رگهای خونی عمل میکنند.
حفرههای باز در رگهای خونی با سلولهای اندوتلیال در یک راستا قرار داشتند تا شیوه فعالیت عضو واقعی را تقلید کنند. سلولهای اندوتلیال لایه نازک درونرگی هستند.
برخلاف پرینت سه بعدی استخوانها یا پوست، پرینت سه بعدی اعضا نیز نیازمند جایگزینکردن شبکه وسیعی از رگها است که اکسیژن و مواد مغذی را به اعضای بدن انسان منتقل میکنند. این یکی دیگر از کاربردهای پرینتر سه بعدی در پزشکی است.
این دست بیونیک IMPACT نام دارد و در نتیجه همکاری شرکت انگلیسی Iterate Design an Innovation، دانشگاه وارویک و شرکتهای خصوصی دیگر ساخته شده است.
پرینت سه بعدی دست بیونیک با تکنولوژی پرینت سه بعدی میتواند قدم بزرگی در دنیای پزشکی به همراه داشته باشد.
روش سفارش این دست بیونیک به چه صورت است؟
با مراجعه به یک وبسایت میتوانید اطلاعات موردنظر را وارد و دست را سفارش دهید.
جنس ماده پرینتر سه بعدی در پزشکی برای این دست از چیست؟
جنس آن از جوهر رسانا از جنس نقره است. مدار الکترونیکی نیز درون دست تعبیه میشود.
عملکرد مکانیکی این دست پرینت شده با پرینتر سه بعدی در پزشکی به چه صورت است؟
با فعالیت ماهیچه و با بهرهگیری از سنسورها موتور آن کار میکند.
هزینه برآورد تولید دست مصنوعی IMPACT چقدر است؟
بودجه ۹۰۰ هزار پوندی در انگلیس برای آن در نظر گرفته شده است.
محققان با استفاده از تکنولوژی پرینت سه بعدی غضروف مصنوعی ساختهاند که میتوان از آن برای درمان چنین بیمارانی استفاده کرد.
این غضروف مصنوعی ویژگیهای یک نمونه واقعی را دارد و از مفاصل آسیبدیده دوباره محافظت میکند. محققان دانشگاه کلرادو پرینترهای سه بعدی بسیار دقیق را برای ساخت این آنالوگ به کار گرفتند.
این تحقیق در کل روی دستکاری الاستومرهای کریستالی مایع(LCEs) متمرکز بود که بهدلیل خاصیت انعطافپذیری و توانایی خارقالعادهشان برای پراکندن انرژی زیاد مشهور هستند.
نام تجاری برای الیاف ساخته شده از پارا آرامید قوی و سبک است. کولار بهطور معمول بهصورت نخ یا پارچههای بافته شده یا بهعنوان یک بخش از مواد کامپوزیتی استفاده میشود. در حال حاضر کولار بهعنوان محافظ بدن نیز استفاده میشود؛ زیرا نسبت استحکام آن به وزنش زیاد است.
در محافظ بدن کولار، پلیمرها میتوانند مقدار زیاد انرژی تولید شده از یک گلوله را جذب کنند. محققان این پژوهش توانستند این پلیمرها را بهاندازه کافی نرم کنند تا به شکل جوهر پرینتر سه بعدی استفاده شود.
در حقیقت محققان LCEها را بهنوعی رزین شبیه عسل تبدیل و آن را درون یک پرینتر سه بعدی مخصوص قرار دادند. به این ترتیب آنها توانستند شکل دلخواه را به ماده بدهند و سپس آن را در برابر نور مافوق بنفش قرار دادند. نور مافوق بنفش مایع مذکور را سخت میکند و وضعیت ماده تثبیت میشود.
وقتی که یک مفصل زانو دچار آسیبدیدگی میشود در طول دورهی درمان و ریکاوری نیاز به کمک یک بازو و مفصل کمکی است.
مفصل کمکی BioNEEK از جنس پلی اتر اتر کتون (peek) است و دارای یک دمپر مغناطیسی است که از واردشدن نیروی مستقیم و بیش از حد به زانو جلوگیری میکند.
از دیگر ویژگیهای این بازو کمکی ایجاد ثبات در قدم و اجازه راه رفتن طبیعی است.
لیو و تیم وی از سال ۲۰۱۰ تحقیق در مورد چاپ سه بعدی مواد کاشت مهرهها را انجام دادهاند؛ وی افزود: از نظر بالینی تقریباً هر بیمار ساختار فیزیولوژیکی منحصربهفردی دارد که مطابق با تمایز سندرم و فردیت آنها نیاز به درمان دارد.
لیو گفت: محصولات ایمپلنت چاپ شده با چاپ سه بعدی ارتوپدی با حقوق مستقل از مالکیت معنوی، بهمحض ورود و تولید در مقیاس بزرگ، باعث توسعه کل زنجیره صنعتی در چین و کاهش هزینههای پزشکی برای بیماران خواهد شد.
گروهی از محققان بینالمللی با همکاری صمد احدیان پژوهشگر ایرانی در انستیتو تراساکی جوهر زیستی ابداع کردهاند که قادر به رفع چالش رساندن اکسیژن به سلولهای بافت چاپ سه بعدی با پرینتر سه بعدی در پزشکی است.
باور اصلی استفاده از اعضای بدن چاپی آن است که چند روز پس از ایمپلنت آنها در بدن، رگهای خونی بافتهای طبیعی اطراف در آن رشد میکنند. به این ترتیب سلولهای بافت چاپی میتوانند به اکسیژنرسانی دائم دسترسی یابند و در نتیجه زنده بمانند و تکثیر شوند. اما متأسفانه گاهی اوقات رگهای خونی با سرعت لازم رشد نمیکنند.
در همین راستا گروهی از محققان بینالمللی همراه احدیان یک هیدروژل جوهر زیستی توسعه دادند که در حقیقت یک واسطه چاپ زیستی سه بعدی است. برای توسعه جوهر مذکور کلسیم پراکسید (CPO) را با مادهای به نام ژلاتین متاکریلول (gelatin methacrylol )ترکیب کردند.
احدیان در این باره میگوید: با اکسیژنرسانی به سلولهای ایمپلنت شده، میتوان عملکرد و یکپارچگی آن بافت میزبان را ارتقا داد. همچنین میتوان از رویکردی مشابه برای ساختن بافتهای عملکردی برای کاربردهای غربالگری دارو و مطالعات پاتوفیزیولوژیک استفاده کرد.
با شیوع بیماری Covid-19 و درگیرشدن کل دنیا با این بیماری، رعایت اصول بهداشتی بسیار مهم است. استفاده از یک محافظ صورت در محل کار و اماکن پرازدحام احتمال ابتلا به بیماری را تا حد زیادی کاهش میدهد.
پروسا با استفاده از پرینتر سه بعدی در پزشکی ماسکی تولید میکند که دارای ویژگیهای زیر باشد:
مرکز سه بعدی پارسیان بهعنوان یکی از مراکز باسابقه در حوزه خدمات چاپ سه بعدی کرج، تهران و سایر شهرها و همچنین نمونهسازی محصولات شناخته میشود. به همین جهت شما عزیزان میتوانید برای پرینت و یا طراحی قطعه مورد نظرتان در همین صفحه و یا از طریق صفحه اصلی سایت با ما در ارتباط باشید.
ماسک سه بعدی توسط یک بنیاد دیگر تولید شد و میتوان آن را با استفاده از مواد موجود و پرینترهای سه بعدی ساده ساخت.
هزینه مواد اولیه برای تولید هر ماسک در این شیوه ۲ تا ۳ دلار است. محصول تولیدی را میتوان چندباره مصرف کرد. از دیگر مدل ماسکها میتوان به ماسک N95 اشاره کرد.
با توجه به شیوع ویروس کرونا، دانشمندان گردنبند هشداردهنده کرونا را عرضه کردهاند. کارشناسان بهداشتی به افراد توصیه میکنند از دستزدن به صورت خود خودداری کنند تا احتمال ابتلای آنان به کووید ۱۹ کاهش یابد. اما بسیاری از افراد ناخودآگاه این امر را فراموش میکند. برای همین منظور مهندسان آزمایشگاه JPL ناسا گردنبندی بهمنظور هشدار اختراع کردهاند.
این گردنبند مجهز به یک سنسور با گستره عملکرد ۱۲ اینچ و همچنین یک موتور ارتعاشی کوچک است. هنگامیکه فرد دستش را به سمت سرش حرکت میدهد، این موتور ارتعاشی فعال میشود. با استفاده از پرینتر سه بعدی در پزشکی این محصول طراحی و تولید شده است.
با توجه به امکان ابتلا به بیماری در صورت تماس با سطوح آلوده، ناسا در بیانیهای اعلام کرده است: هدف «پالس» کاهش گسترش کووید ۱۹ است. فرد در صورت تماس با سطوح آلوده و سپس لمس چشمان، دهان یا بینی به این بیماری مبتلا میشود.
البته ناسا اشاره میکند این گردنبند با هدف جایگزینکردن ماسک طراحی نشده است و باید در کنار اقدامات دیگر برای جلوگیری از ابتلا به کووید ۱۹ استفاده شود.
مرکز سه بعدی پارسیان بهعنوان یکی از مراکز باسابقه در حوزه پرینت سه بعدی فوری و همچنین نمونهسازی محصولات شناخته میشود. به همین جهت شما عزیزان میتوانید برای پرینت و یا طراحی قطعه مورد نظرتان در همین صفحه و یا از طریق صفحه اصلی سایت با ما در ارتباط باشید.
کریستین فراکسی یکی از مهندسان فنی، راهی برای نجات بیماران یافت؛ وی چاپگر سه بعدی خود را به بیمارستان منتقل کرد، سپس شیرهای جایگزینی را برای دستگاه تنفس مصنوعی بیمارستان طراحی و چاپ کرد.
این مهندس با استفاده از پرینتر سه بعدی در پزشکی توانست شیر جایگزین برای یک دستگاه تنفس مصنوعی خراب بسازد و تنها در طی چند ساعت توانست جان ده بیمار کرونایی را نجات دهد. این دستگاه قادر است اکسیژن موردنیاز بیمار را بهخوبی تأمین کند.
دیگر کاربردهای پرینتر سه بعدی پزشکی را در ادامه آوردهایم.
از دیگر کاربردهای پرینتر سه بعدی در پزشکی درمان زخمهای سوختی است. درمان زخمهای سوختی عمیق شامل برداشتن پوست سالم قسمتی از بدن و پیوند آن در بخش زخم است. اما در سوختگیهای عمیق در نواحی وسیعی از بدن انسان، این روش کاربردهای محدودی دارد.
در همین راستا محققان در سال ۲۰۱۸ یک نمونه از دستگاهی قابلحمل را ابداع کردند. محققان در آزمایشهای پیشین نشان دادند این دستگاه میتواند در ۲ دقیقه یا کمتر یک زخم را با پوست تازه بپوشاند.
دستگاه مذکور ورقههایی از مواد زیستی حاوی سلولهای استروما مزانشیمی را پرینت میکند. سلولهای استروما در حقیقت نوعی از سلولهای بنیادی هستند که قابلیت تولید انواع مختلفی از سلول را دارند، اما در این تحقیق از آنها برای کمک به بازسازی و احیای پوست استفاده شده است.
شروع این آزمایشها روی خوک انجام شده است.
کاربرد این پرینتر سه بعدی در پزشکی به این شکل است که مثلا شما در یک پیادهروی شلوغ در میان صدها نفر در حال حرکت هستید؛ اما یک دوربین مداربسته که به فناوری اسکن جمعیت مجهز است، در کسری از ثانیه همه افراد حاضر در پیادهرو را شناسایی میکند و تمام!
از سایر کاربردهای آن در این حوزه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از دیگر کاربرد پرینتر سه بعدی در پزشکی مورد زیر را بیان میکنیم.
محققان دانشگاه بوفالو آمریکا با استفاده از تکنولوژی پرینت سه بعدی دندانهایی از جنس PMMA تولید کردهاند که داروهای ضدقارچ ترشح میکند.
در لایه خارجی دندان، میکرو کرههای زیستتخریبپذیری وجود دارد که محتوی داروی ضدقارچ Amphotericin B هستند.
میکرو کرهها نهتنها از دارو در برابر دمای چاپگر محافظت میکنند، بلکه دارو را بهتدریج وارد دهان میکنند.
این پروتزها در آزمایشهای بالینی در ریشهکنی قارچ بسیار مؤثر گزارش شدهاند، البته میزان انعطافپذیری آنان ۳۵ درصد کمتر از پروتزهای عادی است .
محققان در تلاشاند با استفاده از الیاف شیشه و نانولولههای کربنی این مشکل را برطرف کنند و درصد انعطافپذیری آن را افزایش دهند .
قیمت مقرونبهصرفه اسکنر سه بعدی دندانپزشکی، سرعت در تولید دندان و نهایت سازگاری با استخوانهای دهان، از دیگر مزایای تولید دندان با فناوری خدمات پرینتر سه بعدی در پزشکی است.
اسکنر سه بعدی دندانپزشکی
به نقل از گاردین، صدای یک کاهن مصر باستان برای نخستینبار پس از مرگ و پس از 3 هزار سال و مومیایی شدنش قابلشنیدن است.
مومیایی Nesyamun اکنون در موزه شهر لیدز قرار دارد. مومیایی مذکور در سال ١٨٢۴ میلادی باز شد و تحقیقات نشان داد او هنگام مرگ ۵۰ سال یا بیشتر سن داشته است.
علت فوت این مومیایی خفگی گزارش شده است و بعداً محققان به این نتیجه رسیدند که خفگی در نتیجه واکنش آلرژیک به وجود آمده است. احتمالاً زنبوری زبان او را نیش زده است.
دیوید هوارد مدیر بخش مهندسی الکترونیک در دانشگاه رویال هالووی و یکی از مؤلفان پژوهش میگوید: ما در حقیقت صدای Nesyamun در تابوت سنگی را ساختیم. این صدای سخنگفتن او نیست.
آنها چند سیتیاسکن از این مومیایی تهیه کردند و پس از آن محققان توانستند مجرای صوتی مومیایی را با پرینتر سه بعدی بازسازی کنند. در مرحله بعد محققان این مدل سه بعدی به یک حنجره الکترونیکی و بلندگو متصل شد.
شبیهسازی صدای مومیایی با استفاده از پرینتر سه بعدی در پزشکی چه فرایندی دارد؟
مسیر صوتی هرگونه صدای تولید شده از هوا را فیلتر میکند و در نتیجه صدایی منحصربهفرد به وجود میآید. هوارد در این باره میگوید: صدای حنجره ما الکترونیکی است. محققان معتقد بودند آخرین اصوات خارج شده از حنجره این مومیایی اوووو یا آرررر بوده است. اما مشخص شد آخرین صدای خارج شده از حنجره مومیایی بیشتر شبیه اوووخ (eeuuughhh) بوده است.
هوارد اشاره میکند صدایی که حنجره ایجاد کرده صوتی شبیه واژههای bad یا bed در زبان انگلیسی است.
پرینتر سه بعدی در پزشکی انقلاب گستردهای در علم پزشکی ایجاد کرد است. در این مقاله به بررسی کاربردهای این پرینتر در ساخت و طراحی مدلهای سه بعدی اشاره کردهایم. علاوه بر این، این پرینتر در سایر علوم مانند باستانشناسی هم کاربرد دارد.
کدوم مدل پرینتر برای پزشکی بهتره؟ لطفا راهنمایی کنید
اصولا پرینترهای DLP مناسبه و استفاده میشه